De Kloof als avonturenboek of als detective?

De Kloof

Tijdens en na het lezen van De Kloof van Terlouw begreep ik steeds beter waarom ik zijn boeken altijd verslond. De Kloof is een typisch avonturenverhaal. Er zitten personages in waarmee je als lezer erg mee kunt leven. En er zit een diepgang in het verhaal ervoor dat het allemaal niet rechttoe rechtaan is. Terlouw laat de lezer echt meedenken tijdens het verloop van het verhaal. Er is een duidelijk probleem dat moet worden opgelost. Daarnaast laat Terlouw de lezer in dit verhaal nadenken over maatschappelijke kwesties. Al die punten zal ik kort toelichten, maar ik begin met een korte samenvatting van het verhaal.

Het verhaal

De 16-jarige Ginder woont in Bergen. Dat land maakte tot 45 jaar geleden deel uit van Berg-en-Dal maar na een verwoestende aardbeving is er een kloof tussen het rijkere deel dat Bergen gaat heten en het armere Dal. De Kloof is te breed om een brug aan te leggen. En een reis tussen beide landen, om de kloof heen, kost dan ook 14 dagen door de woestijn. Ginder besluit echter die reis toch te maken als van zijn oma hij krantenknipsels erft die over de kloof tussen landen gaan. Helaas zijn van die knipsels nog slechts twee vodjes over en slechts gedeeltelijk leesbaar omdat zijn moeder ze met de vuilnis heeft meegegeven. Ginder besluit naar Dal te gaan, ook omdat zijn vader er woont. Die wilde de Dallers helpen. In Dal raakt Ginder bevriend met Barbara. Samen proberen ze achterhalen wat de krantenknipsels betekenen. Hun speurtocht brengt hen op het spoor van een complot. Het lijkt erop dat er in Bergen krachten werkzaam die proberen de status quo te handhaven – een rijk Bergen en een arm Dal. En de enige die de oplossing kon bedenken, de befaamde ingenieur Doeve Bouwmeester, verdween 25 jaar geleden spoorloos. Terwijl Ginder en Barbara het raadsel oplossen zijn er steeds nieuwe hindernissen die de vaart en de spanning in het verhaal houden. Uiteindelijk blijkt Bouwmeester al die jaren gevangen te zijn gehouden door Villerieus, een andere wetenschapper, die niet wil dat Bergen en Dal weer met elkaar worden verbonden door een brug. Bouwmeester wordt bevrijd, Villerius ontmaskerd en is weer hoop op een brug en een gezamenlijke, voorspoedige toekomst van Bergen en Dal.

Avontuurlijke elementen

  • Een van de typische kenmerken van een avonturenverhaal is dat er in gereisd wordt – de held gaat op reis naar een ver land om zijn vijand te bestrijden. Dit verhaal begint in Bergen, gaat dan naar Dal en eindigt weer in Bergen. Bovendien is de reis door de woestijn geen makkie omdat hij 14 dagen duurt. Er zijn namelijk nog geen vliegtuigen.
  • Er is een duidelijke held en er zijn tegenstanders. – Ginder en Barbara zijn in dit boek duidelijke helden. Hun tegenstanders zijn in eerste instantie minder duidelijk, zeker voor Barbara omdat zij in de loop van het verhaal door Ginders verdwijning minder te weten komt dan hij. Uiteindelijk is voor beide duidelijk wie de schurk is en wordt hij ontmaskerd.
  • Er wacht de held een beloning. Doordat Villerius wordt verslagen en Doeve Bouwmeester nog blijkt te leven, gloort er weer hoop voor de arme Dallers. De machten die de brug tegenhielden zullen er nu niet meer in slagen Doeve Bouwmeester te weerhouden van het bouwen van een brug, waardoor de contacten tussen de beide landen weer beter worden.

Detective-elementen

Behalve als een avonturenboek kun je het boek ook lezen als een detective. Dan staat de vraag wat er gebeurd is centraal en dan vooral met Doeve Bouwmeester. Dan kun je volgende elementen benoemen.

  • De papiersnippers: wat heeft Oma geschreven en wat betekent het allemaal? De woorden en delen van woorden komen in het verhaal tijdens het oplossen van het complot steeds terug en je kunt als lezer natuurlijk mooi mee puzzelen.
  • Er zijn allerlei personages die anders zijn dan ze zich voordoen. En je gaat er mensen van verdenken iets op hun kerfstok te hebben.
  • In een gesprek blijkt Villerius – die zegt zich altijd aan de wet te houden en die als wetenschapper zeer geliefd is – 25 jaar geleden iets misdaan te hebben.

Zo is De Kloof op meerdere manieren te lezen. Terlouw bewandelt daarnaast zijpaden die later hoofdwegen blijken te worden, zorgt voor raadsels en een behoorlijke hoeveelheid personages. In het boek komt ook engagement naar voren. De rijkeren moeten de armeren helpen. Daarnaast is het natuurlijk niet moeilijk om De Kloof, dat in 1983 verscheen, te lezen als een politiek verhaal. Het verhaal had ook De Muur kunnen heten.


Dit is het derde deel van een vierluik over De Kloof van Jan Terlouw.